Oprac.Akty 1-2Akty 3-4Interp./Char./Plan/Mini
Interpretacja
“Zemsta” to komedia Aleksandra Fredry. Przedstawia charaktery ludzkie dwóch sąsiadów, którzy nie potrafią ze sobą żyć. Cześnik nie lubi Rejenta za jego pobożność. Uważa, iż jest to cecha na pokaz. W gruncie rzeczy w Rejencie “siedzi diabeł”, a dowodem jest próba załatania dziury w murze dzielącym obie części zamku. Z kolei Rejent nie darzy
Cześnika sympatią i wolałby mieć innego sąsiada. Pomimo waśni sąsiedzkich syn Rejenta Wacław zakochał się w bratanicy Cześnika Klarze. Tytułowa zemsta dotyczy faktu przymuszenia Wacława do ożenku z Klara. Cześnik nie mógł przeżyć faktu, że Rejent podstępem wykradł mu Podstolinę, z którą Cześnik był już po słowie. Zemsta ta teoretycznie tylko udała się Cześnikowi, ponieważ Klara i Wacław kochali się ze wzajemnością, chcieli się pobrać. Krzywdy więc Wacławowi nie zrobił.
Z kolei Rejent podpisał z Podstoliną intercyzę przedślubną, a ta wymuszała na nim spłatę Podstoliny w przypadku, jeśliby ona zrezygnowała ze ślubu z Wacławem lub gdyby Wacław zrezygnował ze ślubu z nią. Wacław nie zrezygnował, tylko został zmuszony, a to zasadnicza różnica i prawdopodobnie zapis pomiędzy Rejentem a Podstoliną może nie mieć dla Rejenta znaczenia finansowego.
W utworze występuje szereg charakterystycznych i zabawnych postaci, są także śmieszne momenty i dialogi, co uatrakcyjnia odbiór sztuki.
Mini charakterystyka postaci
Cześnik – dojrzały mężczyzna, stary kawaler, który prawdopodobnie przez większość życia służył w wojsku. Brał udział w licznych wyprawach i bitwach, dobrze władał szablą, przypomina typowego Sarmatę barokowego, człowieka zarozumiałego i chciwego, zadufanego w sobie i niewykształconego. Chciałby bardzo poślubić Podstolinę i to nie z miłości, ale z rozsądku. Jest ona wdową i opiekunką Klary. Jest też człowiekiem impulsywnym i ma temperament choleryka.
Rejent – jest prawnikiem, ojcem Wacława i człowiekiem bardzo pobożnym. Z jednej strony potrafi powoływać się na sprawiedliwość i miłość boską, z drugiej strony jest mało tolerancyjny dla innych. Nie potrafi żyć w zgodzie z sąsiadem, chce postawić na swoim. Nie jest także dobrym ojcem, ponieważ nie słucha swojego dorosłego syna zakochanego w Klarze. Mimo to chce go na siłę wydać za Podstolinę, próbując wywrzeć na syna wrażenie płaczem.
Podstolina – kobieta dojrzała, kilkakrotna wdowa. Prowadziła raczej rozwiązły tryb życia, zdradzając męża z Wacławem, kiedy młodzieniec był jeszcze studentem i podawał się za księcia Radosława. Jest osobą wyrachowaną, pragnie zabezpieczenia na starość i dlatego podpisuje intercyzę z Rejentem. Nie posiada honoru, ponieważ łamie dane słowo Cześnikowi. Prawdopodobnie zdaje sobie sprawę z faktu, iż Cześnik nie ma pieniędzy, dlatego woli umowę z Rejentem.
Papkin – najbardziej barwna postać komedii Fredry. To niemłody już mężczyzna, kawaler o wielkiej fantazji. Wypowiadając się, przedstawia siebie takim, jakim by chciał być, co jest dalekie od prawdy. Chwali się swoją odwagą, Aretmizą, jest zakochany w Klarze, ale tak naprawdę jest człowiekiem biednym, słabym i lękliwym. Dlatego Wacław łatwo go przekupił. U Rejenta poznajemy prawdę o Papkinie, który potrafi być zarozumiały i zadziorny. Postraszony służbą milknie, a potem rozpacza, gdy podejrzewa, iż Rejent poczęstował go zatrutym winem.
Wacław – młody panicz, syn Rejenta. Po powrocie ze studiów pragnie się ożenić i zakochuje w Klarze. Jest posłuszny ojcu i nie ma silnego charakteru.
Klara – młoda i naiwna panna zakochana w Wacławie, posłuszna i wierna.
Plan
1. Cześnik w rozmowie z Dyndalskim planuje zaręczyny z Podstoliną.
2. Do dworu powraca Papkin, dawny sługa Cześnika. Ma on na sumieniu jakieś dawne grzeszki, za które gospodarz mógłby go wsadzić do więzienia.
3. Cześnik wysyła Papkina do Podstoliny, aby dowiedział się o szansach, gdyby złożył jej propozycję ożenku.
4. Papkin – biedny chwalipięta – planuje oddać podstarzałą Podstolinę Cześnikowi, a sam ożeni się z Klarą. Śpiewa i gra na angielskiej gitarze w oczekiwaniu na przyjście kobiety.
5. Podstolina w rozmowie z Papkinem przychyla się do swatów Cześnika. Przyjmie je.
6. Wybucha awantura z murarzami, którzy wynajęci przez Rejenta łatają dziurę w murze na placu zamku.
7. Wacław i Klara wyznają sobie miłość, lecz bardzo boją się Cześnika, opiekuna Klary.
8. Ludzie Cześnika przeganiają robotników – murarzy, a sam Cześnik odgraża się Rejentowi przez okno.
9. Papkin przyprowadza do domu jeńca, a jest nim Wacław, syn Rejenta, ale nikt nie zna go. Cześnik każe mu opuścić swój dom. Wacław opłaca Papkina, aby milczał. W ten sposób mógł zostać przy Klarze.
10. Wacław oświadcza się Klarze, a następnie rozmawia z Podstoliną. Ta okazuje się być znajomą Wacława z czasów studenckich, kiedy to zdobył jej serce, podając się za księcia Radosława.
11. Papkin wyznaje miłość Klarze, a ona chce go sprawdzić. Ma mianowicie przez rok żyć o wodzie i chlebie, przez półmroku milczeć, a na koniec przywieźć krokodyla. Wówczas zostanie jego żoną.
12. Podstolina zgodziła się na ślub z Cześnikiem. Ten wysyła do Rejenta Papkina, wyzywając Milczka na pojedynek.
13. Rejent pisze skargę do sądu na postępowanie sąsiada i przegonienie robotników. Odwiedza go Papkin z przykrą wiadomością o pojedynku.
14. Okazuje się, iż Podstolina podpisała z Rejentem umowę przedślubną. Ma otrzymać rękę jego syna, a jeśli któreś z nich zerwie umowę, ma zapłacić 100 tysięcy. Jest przy tym obecny Papkin.
15. Papkin wraca do Cześnika z listem od Rejenta. Cześnik wybucha gniewem, bo Milczek zabrał mu narzeczoną. Zbiera ludzi, aby napaść na sąsiada.
16. Rejent wyjawia swoją wolę synowi Wacławowi. Chce, aby ten ożenił się z Podstoliną. Wacław odmawia i jest załamany stanowczością ojca.
17. Cześnik zmienił zdanie i nie chce napaść na Rejenta, siłą odbierając mu Podstolinę. Ma zamiar zwabić do siebie Wacława i ożenić go z Klarą, aby zemścić się na Rejencie.
18. Wacław wpada w ręce Cześnika. Ten daje mu ultimatum i nakazuje ożenek z Klarą. Wacław i Klara zgadzają się.
19. Papkin pisze testament, ponieważ Cześnik uświadomił mu, iż Rejent prawdopodobnie podał Papkinowi do picia zatrute wino.
20. Rejent przychodzi do Cześnika, ponieważ ten nie dotrzymał terminu pojedynku. Dowiaduje się o ożenku Wacława z Klarą.
21. Dochodzi do zgody pomiędzy Rejentem i Cześnikiem.
Mini streszczenie (do zeszytu)
Cześnik w rozmowie z Dyndalskim planuje zaręczyny z Podstoliną. Do dworu powraca Papkin, dawny sługa Cześnika. Ma on na sumieniu jakieś dawne grzeszki, za które gospodarz mógłby go wsadzić do więzienia. Cześnik wysyła Papkina do Podstoliny, aby dowiedział się o szansach, gdyby złożył jej propozycję ożenku.Papkin – biedny chwalipięta – planuje oddać podstarzałą Podstolinę Cześnikowi, a sam ożeni się z Klarą. Śpiewa i gra na angielskiej gitarze w oczekiwaniu na przyjście kobiety. Podstolina w rozmowie z Papkinem przychyla się do swatów Cześnika. Przyjmie je. Wybucha awantura z murarzami, którzy wynajęci przez Rejenta łatają dziurę w murze na placu zamku.
Wacław i Klara wyznają sobie miłość, lecz bardzo boją się Cześnika, opiekuna Klary. Ludzie Cześnika przeganiają robotników – murarzy, a sam Cześnik odgraża się Rejentowi przez okno. Papkin przyprowadza do domu jeńca, a jest nim Wacław, syn Rejenta, ale nikt nie zna go. Cześnik każe mu opuścić swój dom.
Wacław opłaca Papkina, aby milczał. W ten sposób mógł zostać przy Klarze. Wacław oświadcza się Klarze, a następnie rozmawia z Podstoliną. Ta okazuje się być znajomą Wacława z czasów studenckich, kiedy to zdobył jej serce, podając się za księcia Radosława.Papkin wyznaje miłość Klarze, a ona chce go sprawdzić. Ma mianowicie przez rok żyć o wodzie i chlebie, przez półmroku milczeć, a na koniec przywieźć krokodyla. Wówczas zostanie jego żoną.
Podstolina zgodziła się na ślub z Cześnikiem. Ten wysyła do Rejenta Papkina, wyzywając Milczka na pojedynek. Rejent pisze skargę do sądu na postępowanie sąsiada i przegonienie robotników. Odwiedza go Papkin z przykrą wiadomością o pojedynku. Okazuje się, iż Podstolina podpisała z Rejentem umowę przedślubną. Ma otrzymać rękę jego syna, a jeśli któreś z nich zerwie umowę, ma zapłacić 100 tysięcy. Jest przy tym obecny Papkin.
Papkin wraca do Cześnika z listem od Rejenta. Cześnik wybucha gniewem, bo Milczek zabrał mu narzeczoną. Zbiera ludzi, aby napaść na sąsiada. Rejent wyjawia swoją wolę synowi Wacławowi. Chce, aby ten ożenił się z Podstoliną. Wacław odmawia i jest załamany stanowczością ojca.
Cześnik zmienił zdanie i nie chce napaść na Rejenta, siłą odbierając mu Podstolinę. Ma zamiar zwabić do siebie Wacława i ożenić go z Klarą, aby zemścić się na Rejencie. Wacław jest w jego domu i wpada w ręce Cześnika. Ten daje mu ultimatum i nakazuje ożenek z Klarą. Wacław i Klara zgadzają się. Papkin pisze testament, ponieważ Cześnik uświadomił mu, iż Rejent prawdopodobnie podał Papkinowi do picia zatrute wino.
Właśnie Wacław i Klara pobierają się w domu Cześnika, gdy pojawia się u niego Rejent. Ma pretensje do Cześnika, ponieważ ten nie dotrzymał terminu pojedynku. Dowiaduje się od niego o ożenku Wacława z Klarą. Jest oburzony, ale szczególnie martwi go 100 tys., które będzie musiał wypłacić Podstolinie za zerwanie warunków intercyzy. Klara i Wacław szczęśliwi i pragną uregulować zapłatę za Rejenta. Proszę też o błogosławieństwo Rejenta. Pragną zgody między zwaśnionymi rodami. Cześnik wyciąga rękę w geście zgody i Rejent daje się udobruchać.
Szczęśliwe zakończenie wygrali młodzi i zakochani Wacław z Klarą.
Oprac.Akty 1-2Akty 3-4Interp./Char./Plan/Mini