Oprac.Księga 1Księga 2Księga 3Księga 4Księga 5Księga 6Księga 7Księga 8Księga 9Księga 10Księga 11Księga 12EpilogJacek SoplicaOpisyTekst
Oryginalny spis zawartości Księgi
Astronomia Wojskiego — Uwaga Podkomorzego nad kometami — Tajemnicza scena w pokoju Sędziego — Tadeusz, chcąc zręcznie wyplątać się, wpada w wielkie kłopoty — Nowa Dydo — Zajazd — Ostatnia woźnieńska protestacja — Hrabia zdobywa Soplicowo — Szturm i rzeź — Gerwazy piwniczym — Uczta zajazdowa.
Streszczenie
“Pan Tadeusz” Księga 8 Zajazd rozpoczyna się opisem przyrody przed burzą – aluzja do mających się toczyć wydarzeń. Opis przyrody przed burzą [1]. Wszyscy odpoczywają i rozmawiają po kolacji. Opis dwóch stawów [45], nieba [68] i komety [116].
Podkomorzy wspomina dawne czasy, kiedy mówiono, iż kometa wymiecie targowiczan.
Wojski pamięta porucznika Sapiehę, który opowiadał, iż podobna kometa pojawiła się w momencie wielkiego zwycięstwa Sobieskiego pod Wiedniem. Wojski opowiada o Rejtanie, kiedy to generał Podolski odwiedził jego dom. Wśród jego świty był niemiecki książę Denassów, który ponoć polował w Afryce i spisą upolował tygrysa.
Rejtan zabił wtedy na polowaniu ogromną maciorę. Wszyscy oprócz księcia Denassów chwalili czyn. Rejtan zdenerwował się na Denassów i prawie wyzwał go na szable, gdyby nie generał [257].
W tym czasie Sędzia rozmawiał z księdzem Robakiem i ten wyznał, iż nazywa się Jacek Soplica. Witali się rzewnie z bratem i płakali z tego spotkania. Widział ich Tadeusz, kiedy przyszedł życzyć wujowi dobrej nocy. Robak wyjawia, iż szlachta wszczyna wrzawę, że jeszcze nie czas na powstanie, a Hrabia jest w Dobrzynie. Robak nie mógł tam jechać, gdyż Maciek rozpoznał go jako jedyny. Gerwazy wszystko może zepsuć, więc Robak musi jechać do Dobrzyna i żegna się z Sędzią.
Tadeusz rozmawia z Sędzią o pojedynku. Ponieważ na Litwie jest zakazany, musi jechać na granicę Księstwa. Możliwe, iż przejdzie tam do polskiego wojska. Sędzia podejrzewa inną przyczynę chęci wyjazdu młodzieńca.
Tadeusz przyznaje się do błędu, ale na początku nie chce wyjawić szczegółów, dlatego musi jechać. Spodobała mu się Zosia i w niej się zakochał, Sędzia przeznaczył mu na żonę piękną i bogatą Podkomorzankę.
Nie może kochać innej a żenić się z drugą. Sędzia będzie go swatał z Zosią. Tadeusz wątpi czy Telimena zgodzi się na to. Sędzia wygania go spać.
Kłótnia Tadeusza z Telimeną
Tadeusz spotyka Telimenę. Rozmawiają o uczuciach, ona domaga się miłości. Tadeusz zastawia się obowiązkiem walki o ojczyznę, musi wyjechać, gdyż wszyscy młodzi tak robią.
Telimena nie chce zagradzać mu drogi do sławy i kariery w wojsku, ale prosi, aby powiedział choć, że ją kochał. Tadeusz mówi, iż owszem lubił ją i krótkich chwil spędzonych w jej towarzystwie nie zapomni. Ona rzuca mu się na szyję i chce ślubu.
Odpycha ją i oświadcza, że następnego dnia wyjeżdża do Księstwa [490].
Telimena zdenerwowała się na Tadeusza, podejrzewając, iż zakochał się w Zosi. Jej zdaniem jest podły a Telimena głupia.
W dziwnym stanie umysłu młodzieniec myślał o pojedynku z Hrabią. Tak, uważał, powinien go zabić, chociaż właściwie nie wiedział z jakiego powodu?
Wybiegł z domu i wkrótce znalazł się nocą w świecie przyrody.
Hrabia ze swoimi dżokejami jechał konno nocą i zachwycał się pięknem dwóch stawów.
Opis dwóch stawów [593].
Złapał Tadeusza zanim ten zdołał się zorientować, co się dzieje. Przybyli do Soplicowa i Sędzia oburzył się na ten widok. Asesor nakazał złożyć broń Hrabiemu, ale dostał płazem i upadł w krzaki.
Z oddali słychać było krzyki ludzi Gerwazego. Zbliżała się szlachta, ale Sędzia nie wydawał rozkazu do boju swoim ludziom.
Wybiegła Zosia i Telimena prosić o litość.
Hrabia już w drodze rozmyślał, jak rozwikłać spór bez rozlewu krwi [706]. Pod strażą pozamykał Sopliców. Usłyszał okrzyki „Hajże na Soplicę!” skorej do wieszania szlachty.
Kiedy szlachta wpadła do kuchni, zapachy spowodowały, iż zajęli się jedzeniem i piciem. Ponieważ nie spotkali oporu, zajęli się szukaniem żywności i napitku, a także obroku dla koni.
Gerwazy żądny krwi wybiegł na dwór. Protazy protestował, lecz jeden strzał zmusił go do ucieczki.
Największej rzezi szlachta dokonała na kurach Soplicy.
Wytoczono beczki z siwuchą, dębniakiem i piwem. Szlachta zajęła się ucztowaniem.
Streszczenie
Oprac.Księga 1Księga 2Księga 3Księga 4Księga 5Księga 6Księga 7Księga 8Księga 9Księga 10Księga 11Księga 12EpilogJacek SoplicaOpisyTekst