I etap edukacyjny
(Kl. I-III)
Władysław Bełza – Kto ty jesteś? Polak mały!;
Jan Brzechwa – Moje ulubione wiersze;
Alina i Czesław Centkiewiczowie – Anaruk, chłopiec z Grenlandii
Wanda Chotomska – Legendy polskie;
Maria Krueger – Karolcia;
Hugh Lofting – Doktor Dolittle i jego zwierzęta;
Astrid Lindgren – Dzieci z Bulerbyn;
Kornel Makuszyński – 120 przygód Koziołka Matołka (księga I);
Alan Aleksander Milne – Kubuś Puchatek;
ks. Jan Twardowski – Patyki i patyczki;
Julian Tuwim – wiersze dla dzieci: Lokomotywa, Słoń Trąbalski;
inne wybrane utwory klasycznej literatury dziecięcej polskiej i światowej”
W ostatnich zmianach nie wyszczególnione zostały obecne poprzednio w spisie pozycje:
H. Ch. Andersen, wybór baśni;
Alina i Czesław Centkiewiczowie, Anaruk, chłopiec z Grenlandii;
M. Konopnicka, O krasnoludkach i sierotce Marysi.
Mogą one jednak być omawiane jako “inne wybrane utwory klasycznej literatury dziecięcej polskiej i światowej”.
II etap edukacyjny
1.
Carlo Collodi – Pinokio;
Wiktor Gomulicki – Wspomnienia niebieskiego mundurka;
Irena Jurgielewiczowa – Ten obcy;
Rudyard Kipling – Księga Dżungli;
Józef Ignacy Kraszewski – Stara Baśń;
C.S. Lewis – Opowieści z Narnii, cz. I: Lew, Czarownica i stara szafa;
Kornel Makuszyński – Szatan z siódmej klasy;
Lucy Maud Montgomery – Ania z Zielonego Wzgórza;
Edmund Niziurski – Sposób na Alcybiadesa;
Henryk Sienkiewicz – W pustyni i w puszczy;
Alfred Szklarski – Tomek w krainie kangurów;
ks. Jan Twardowski – Zeszyt w kratkę;
Mark Twain – Przygody Tomka Sawyera;
Juliusz Verne – W 80 dni dookoła świata;
Stanisław Lem – Bajki robotów.
2.
Baśnie, legendy, opowiadania i utwory poetyckie pochodzące z regionu.
3.
Inne teksty reprezentatywne dla źródeł kultury europejskiej.
4.
Wybrane przez uczniów i nauczyciela stosownie do możliwości i potrzeb uczniów:
1) utwory prozatorskie i poetyckie wprowadzające w polską tradycję i współczesność literacką,
2) teksty reprezentatywne dla różnych rodzajów, gatunków i form artystycznego wyrazu, ze szczególnym uwzględnieniem utworów epickich, w tym odmian prozy fabularnej, literatury science fiction.
5.
Teksty użytkowe, publicystyczne, popularnonaukowe, przedstawienia teatralne, filmy, słuchowiska radiowe, programy telewizyjne.
W ostatnich zmianach nie wyszczególnione zostały obecne poprzednio w spisie pozycje:
Karol Bunsch – Dzikowy skarb (fragmenty);
Daniel Dafoe – Robinson Cruzoe;
Zbigniew Nienacki – Pan Samochodzik i Templariusze;
John Ronald Reuel Tolkien – Władca Pierścieni.
Lektury w gimnazjum
1. Wybrane utwory z klasyki światowej:
Biblia (fragmenty);
mitologia (wybór);
Homer – Iliada lub Odyseja (fragmenty);
Sofokles – Antygona;
Pieśń o Rolandzie (fragmenty);
William Shakespeare – Romeo i Julia;
Miguel Cervantes – Don Kichote (fragmenty);
Karol Dickens – Opowieść wigilijna lub Dawid Copperfielf (fragmenty);
Antoni Czechow – wybrana nowela;
Antoine de Saint Exupéry – Mały Książę lub Nocny lot;
Ernest Hemingway – wybrane opowiadanie.
2. Wybrane utwory z klasyki polskiej:
Bogurodzica;
Jan Kochanowski – wybrane fraszki, pieśni, psalmy i treny;
wybór poezji barokowej;
Ignacy Krasicki – wybrane bajki i jedna z satyr;
Adam Mickiewicz – wybrane bajki i ballady, Dziady cz. II, Pan Tadeusz (fragmenty);
Juliusz Słowacki – Balladyna (fragmenty);
Aleksander Fredro – Zemsta;
Henryk Sienkiewicz – wybrana nowela;
Bolesław Prus – wybrana nowela;
Stefan Żeromski – Syzyfowe prace, wybrana nowela.
3. Wybór liryki XIX wieku, wybór poezji XX wieku – w tym utwory:
Krzysztofa Kamila Baczyńskiego, Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego, Zbigniewa Herberta, Marii Pawlikowskiej – Jasnorzewskiej, Kazimierza Wierzyńskiego, Jana Lechonia, Tadeusza Różewicza, Wisławy Szymborskiej, Czesława Miłosza, ks. Jana Twardowskiego.
4. Wybór nowelistyki XIX i XX wieku (w tym co najmniej jeden utwór pozytywistyczny).
5. Wybrane utwory współczesnej prozy polskiej i dramatu.
6. Wybrane utwory o dorastaniu, w tym powieści dla młodzieży (np. Małgorzaty Musierowicz lub Ireny Jurgielewiczowej).
7. Przykłady literatury regionalnej, wkład literatury regionalnej do ogólnopolskiej skarbnicy literackiej.
8. Przykłady pamiętnika, dziennika, korespondencji literackich, reportażu, w tym Aleksander Kamiński – Kamienie na szaniec; Miron Białoszewski – Pamiętnik z powstania warszawskiego (fragmenty).
9. Wybrane z czasopism i prasy codziennej teksty publicystyczne, informacyjne i reklamowe.
10. Utwory zaproponowane przez uczniów i nauczyciela, w tym literatura popularna (co najmniej jeden w każdej klasie).
11. Inne składniki kultury (przedstawienia teatralne, filmy, słuchowiska radiowe, programy telewizyjne, przekazy ikoniczne, poezja śpiewana).
Lektura przykładowa:
Biblia (Pieśń nad Pieśniami, Hymn św. Pawła o miłości, Apokalipsa);
Antoni Czechow – Śmierć urzędnika;
Ernest Hemingway – Stary człowiek i morze;
Arkady Fiedler – Dywizjon 303;
Melchior Wańkowicz – Ziele na kraterze;
Jan Kochanowski – pieśń: Czego chcesz od nas, Panie…;
Adam Mickiewicz – Ballady i romanse;
Henryk Sienkiewicz – Krzyżacy;
Bolesław Prus – Kamizelka;
Zofia Kossak–Szczucka – Bursztyny;
Utwory Krzysztofa Kamila Baczyńskiego, Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego, Zbigniewa Herberta, Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej, Kazimierza Wierzyńskiego, Jana Lechonia, Tadeusza Różewicza, Wisławy Szymborskiej, Czesława Miłosza, ks. Jana Twardowskiego.
Powieści dla młodzieży Małgorzaty Musierowicz lub Ireny Jurgielewiczowej.
Paweł Zuchniewicz – Wujek Karol. Kapłańskie lata Papieża;
Karolina Lanckorońska – Wspomnienia wojenne.
Nauczyciel może wybrać utwory niewymienione w wykazie „Lektura przykładowa”.
Liceum i technikum
Obowiązuje klasy pierwsze od 2012/2013 r.
Teksty poznawane w całości – nie mniej niż 13 pozycji książkowych odpowiednio w trzyletnim bądź czteroletnim okresie nauczania oraz wybrane przez nauczyciela teksty o mniejszej objętości, przy czym nie można pominąć autorów i utworów oznaczonych gwiazdką:
Lektury obowiązkowe z gwiazdką:
- *Bogurodzica
- *Jan Kochanowski – wybrane pieśni, treny (inne niż w gimnazjum) i psalm
- *Adam Mickiewicz – Dziadów część III
- *Adam Mickiewicz – Pan Tadeusz
- *Bolesław Prus – Lalka
- *Bruno Schulz – wybrane opowiadanie
- *Stanisław Wyspiański – Wesele
- *Witold Gombrowicz – Ferdydurke (fragmenty)
Pozostałe do wyboru przez nauczyciela:
- Sofokles Antygona lub Król Edyp;
- Lament świętokrzyski
- William Szekspir Makbet lub Hamlet;
- Adam Mickiewicz– sonety, Romantyczność,
- Fiodor Dostojewski – wybrany utwór,np. Zbrodnia i kara, Łagodna
- Joseph Conrad Jądro ciemności;
- Władysław Stanisław Reymont Chłopi (tom I –Jesień);
- Stefan Żeromski – wybrany utwór (Ludzie bezdomni, Wierna rzeka, Echa leśne lub Przedwiośnie);
- Jarosław Iwaszkiewicz – wybrane opowiadanie;
- Tadeusz Borowski – wybrane opowiadanie;
- wybrany dramat dwudziestowieczny z literatury polskiej (np. Stanisława Ignacego Witkiewicza, Sławomira Mrożka lub Tadeusza Różewicza);
- wybrana powieść polska z XX lub XXI w. (np. Marii Kuncewiczowej Cudzoziemka, Zofii Nałkowskiej Granica, Józefa Mackiewicza Droga donikąd, Stanisława Lema Solaris, Juliana Stryjkowskiego Austeria,Tadeusza Konwickiego Kronika wypadków miłosnych);
- wybrana powieść światowa z XX lub XXI w. (np. Franza Kafki Proces, Alberta Camusa Dżuma, George’a Orwella Rok 1984, Isaaca Bashevisa Singera Sztukmistrz z Lublina, Gabriela Garcii Marqueza Sto lat samotności, Umberto Eco Imię róży).
- plus wybrane wiersze: Juliusz Słowacki, Cyprian Norwid, Jan Kasprowicz, Kazimierz Przerwa-Tetmajer, Leopold Staff, Bolesław Leśmian, Julian Tuwim, Jan Lechoń, Julian Przyboś, Józef Czechowicz, Konstanty Ildefons Gałczyński, Krzysztof Kamil Baczyński, Tadeusz Różewicz, Czesław Miłosz, Wisława Szymborska, Zbigniew Herbert, Ewa Lipska, Adam Zagajewski, Stanisław Barańczak; Miron Białoszewski
Lista lektur – poziom rozszerzony
1. Teksty poznawane w całości
Teksty określone dla zakresu podstawowego, a ponadto:
- Horacy – wybrane liryki;
- Jan Kochanowski Treny (jako cykl poetycki);
- poezja barokowa (np. Daniel Naborowski, Jan Andrzej Morsztyn);
- wybrany wiersz z romantycznej poezji europejskiej;
- Juliusz Słowacki Kordian lub Fantazy;
- Zygmunt Krasiński Nie-Boska Komedia;
- realistyczna lub naturalistyczna powieść europejska (np. Honoriusz Balzak Ojciec Goriot, Emil Zola Nana lub Gustaw Flaubert Pani Bovary);
- Stanisław Ignacy Witkiewicz: Szewcy;
- Gustaw Herling-Grudziński – wybrane opowiadanie;
- Michaił Bułhakow Mistrz i Małgorzata;
- wybrana powieść lub zbiór opowiadań z XX lub XXI w. (np. Marii Dąbrowskiej, Zofii Nałkowskiej, Marii Kuncewiczowej, Józefa Wittlina, Józefa Mackiewicza, Juliana Stryjkowskiego, Andrzeja Kuśniewicza, Tadeusza Konwickiego, Stanisława Lema, Wiesława Myśliwskiego, Marka Nowakowskiego, Jerzego Pilcha, Olgi Tokarczuk, Stefana Chwina, Pawła Huellego);
- wybrana powieść(lub zbiory opowiadań) dwudziestowiecznych autorów z literatury światowej (np. Franza Kafki, Thomasa Manna, Vladimira Nabokova, Alberta Camusa, Isaaca Bashevisa Singera, Johna Steinbecka, Kurta Vonneguta, Gabriela Garcii Marqueza, Günthera Grassa, Umberto Eco, Milana Kundery); wybrane wiersze dwudziestowiecznych poetów polskich (innych niż wymienieni na poziomie podstawowym).
2. Teksty poznawane w całości lub w części (decyzja należy do nauczyciela), przy czym nie można pominąć utworu oznaczonego gwiazdką teksty określone dla zakresu podstawowego, a ponadto:
- wybrany esej Mieczysława Jastruna lub Zygmunta Kubiaka poświęcony kulturze antycznej;
- Dante Alighieri Boska komedia;
- Johann Wolfgang Goethe Faust;
- Czesław Miłosz – wybrany esej;
- Zbigniew Herbert – wybrany esej;
- inny esej autora polskiego (np. Kazimierza Wyki, Jana Błońskiego, Marii Janion, Leszka Kołakowskie go, ks. Józefa Tischnera, Jarosława Rymkiewicza, Jerzego Stempowskiego);
- wybrany reportaż autora polskiego (np. Ryszarda Kapuścińskiego, Krzysztofa Kąkolewskiego, Hanny Krall, Henryka Grynberga)
- dziennik (np. Marii Dąbrowskiej, Zofii Nałkowskiej, Jarosława Iwaszkiewicza, Witolda Gombrowicza);
- Jan Paweł II Tryptyk Rzymski;
- Biblia (fragmenty Starego i Nowego Testamentu jako konteksty interpretacyjne dla lektury dzieł z innych epok).
3. Inne
- wybrane filmy z klasyki kinematografii światowej (np. Ingmara Bergmana, Charlesa Chaplina, Federico Felliniego, Akiry Kurosawy, Andrieja Tarkowskiego, Orsona Wellesa);
- spektakle teatralne (w tym Teatru TV) – przynajmniej jeden w roku;
- stała lektura gazety codziennej, tygodnika opinii, miesięcznika i kwartalnika
Ilość stron wybranych lektur szkolnych wg tytułów
| Tytuł | Autor | Ilość stron |
|---|---|---|
| 120 przygód Koziołka Matołka (księga I) | Kornel Makuszyński | 92 |
| Anaruk, chłopiec z Grenlandii | Alina i Czesław Centkiewiczowie | 32 |
| Ania z Zielonego Wzgórza | Lucy Maud Montgomery | 384 |
| Antygona | Sofokles | 35 |
| Bajki robotów | Stanisław Lem | 94 |
| Balladyna | Juliusz Słowacki | 128 |
| Cesarz | Ryszard Kapuściński | 156 |
| Chłopi (t. I) | Władysław Stanisław Reymont | 154 |
| Cierpienia młodego Wertera | Jan Wolfgang Goethe | 144 |
| Doktor Dolittle i jego zwierzęta | Hugh Lofting | 144 |
| Dywizjon 303 | Arkady Fiedler | 67 |
| Dziady cz. III | Adam Mickiewicz | 148 |
| Dzieci z Bulerbyn | Astrid Lindgren | 296 |
| Dżuma Albert | Camus | 200 |
| Ferdydurke (wybrane rozdz.) | Witold Gombrowicz | 186 |
| Gloria victis | Eliza Orzeszkowa | 34 |
| Granica | Zofia Nałkowska | 210 |
| Inny świat | Gustaw Herling-Grudziński | 354 |
| Jądro ciemności | Joseph Conrad | 96 |
| Kamizelka | Bolesław Prus | 24 |
| Karolcia | Maria Krueger | 135 |
| Kordian | Juliusz Słowacki | 104 |
| Król Edyp | Sofokles | 72 |
| Krzyżacy | Henryk Sienkiewicz | 447 |
| Księga Dżungli | Rudyard Kipling | 80 |
| Kubuś Puchatek | Alan Aleksander Milne | 49 |
| Lalka | Bolesław Prus | 790 |
| Legendy polskie | Wanda Chotomska | 79 |
| Ludzie bezdomni | Stefan Żeromski | 248 |
| Makbet | William Szekspir | 210 |
| Mały Książę | Antoine de Saint Exupéry | 65 |
| Mendel Gdański | Maria Konopnicka | 28 |
| Mistrz i Małgorzata | Michaił Bułhakow | 542 |
| Mitologia grecka (wybór mitów) | Jan Parandowski | 153 |
| Moralność pani Dulskiej | Gabriela Zapolska | 127 |
| Nie-Boska komedia | Zygmunt Krasiński | 88 |
| O krasnoludkach i sierotce Marysi | M. Konopnicka | 100 |
| Opowieści z Narnii | C.S. Lewis | 1007 |
| Pan Tadeusz | Adam Mickiewicz | 284 |
| Patyki i patyczki | ks. Jan Twardowski | 239 |
| Pinokio | Carlo Collodi | 71 |
| Potop | Henryk Sienkiewicz | 784 |
| Pożegnanie z Marią (wybrane trzy opowiadania) | Tadeusz Borowski | 112 |
| Proces | Franz Kafka | 242 |
| Przedwiośnie | Stefan Żeromski | 208 |
| Quo vadis | Henryk Sienkiewicz | 394 |
| Romeo i Julia | William Shakespeare | 98 |
| Sposób na Alcybiadesa | Edmund Niziurski | 232 |
| Stara Baśń | Józef Ignacy Kraszewski | 204 |
| Stary człowiek i morze | Ernest Hemingway | 45 |
| Syzyfowe prace | Stefan Żeromski | 96 |
| Szatan z siódmej klasy | Kornel Makuszyński | 280 |
| Śmierć urzędnika | Antoni Czechow | 3 |
| Świętoszek | Molier | 124 |
| Tango | Sławomir Mrożek | 204 |
| Ten obcy | Irena Jurgielewiczowa | 255 |
| Tomek w krainie kangurów | Alfred Szklarski | 192 |
| W 80 dni dookoła świata | Juliusz Verne | 189 |
| W pustyni i w puszczy | Henryk Sienkiewicz | 165 |
| Wesele | Stanisław Wyspiański | 192 |
| Wspomnienia niebieskiego mundurka | Wiktor Gomulicki | 272 |
| Zbrodnia i kara | Fiodor Dostojewski | 598 |
| Zdążyć przed Panem Bogiem | Hanna Krall | 109 |
| Zemsta | Aleksander Fredro | 87 |
| Zeszyt w kratkę | Jan Twardowski | 168 |
| Ziele na kraterze | Melchior Wańkowicz | 457 |
| Łącznie do przeczytania | w okresie szkolnym stron | 13606 |
Opracowano na podstawie kart książek i ebooków (pdf).