Oprac.Akt 1Akty 2-3Akty 4-5Plan/Mini
Akt 4
Scena pierwsza
Gustaw, Jan
Gustaw przyznaje w obecności lokaja, iż jest zakochany w Anieli. Ma przygotowaną kolejną intrygę, aby zbliżyć się do niej. Jan zawiązuje mu ramię, a Gustaw udaje rannego do tego stopnia, że nie potrafi pisać samodzielnie. O współpracę będzie zatem prosił Anielę. Przez cały czas chodził i nie dawał zawiązać sobie ramienia, w dodatku Jan zawiązał mu lewe, a Gucio był praworęczny.
Scena druga
Gustaw, Albin
W rozmowie z Albinem Gustaw knuje trzeci podstęp mający skłonić Klarę do łaskawszego spojrzenia na Albina. Uświadamia go, że Albin musi wykonać jego polecenia, dwa, mianowicie nie może odzywać się do Klary ani słowem, a także wzdychać i płakać. Albin przysięga, iż uczyni to, co kazał Gustaw, a ten obiecuje, iż wkrótce Klara odda mu rękę.
Scena trzecia
Gustaw, Aniela
Gustaw prosi Anielę, aby pomogła mu napisać list do ukochanej, co też ona bez słowa czyni. Gustaw “wznosi się na wyżyny” sentymentalne, dyktując jej kilka zdań. Przemyca w nich myśli jakoby kazano mu nienawidzić ukochaną, ale to nie jest dla niego wcale takie proste. Dziewczyna bała się, iż Radost podsłuchiwał ich rozmowę i wszystko wie.
Młodzieniec jednak uspokaja ją i wyjawia kolejny podstęp. Mówi jej mianowicie, iż Radost z zemsty za postępowanie Gustawa zaplanował ożenić się Klarą, a jego wydziedziczy. Gustaw radzi Anieli, aby porzuciła swoje śluby, gdyż Klara to zrobiła. Odchodząc, pozostawia narzeczoną w niepewności. Aniela chciałby przestać nienawidzić a zacząć kochać i być kochaną, jak Gustaw kocha swoją panną.
Scena czwarta
Aniela, Klara
W rozmowie z Klarą Aniela opowiedziała prawdę o planach Radosta co do ożenku z Klarą. To wywołało śmiech kuzynki, lecz potem zaczęła wszystko analizować raz jeszcze i przestraszyła się, a następnie rozpłakała. Gdy zrozumiała złożoność sytuacji, zaczęła namawiać Anielę, aby ta jednak przyjęła oświadczyny Gustawa, bo to być może zmieniłoby decyzję jego wuja. Nazwała Radosta “starym gratem” i wolała iść do klasztoru lub za Albina. Póki co zamierzała zasięgnąć porady matki Anieli.
Scena piąta
Aniela, Gustaw
Aniela z Gustawem kończą pisać list. Panienka wyjawiła mu, iż Klara została przez nią poinformowana o planach Radosta. Następnie Gustaw wymyślił już chyba piąte kłamstwo, twierdząc, iż Albin nie kocha już Klary a uczucia swe lokuje w niej. W pewnym momencie usłyszeli czyjeś kroki, więc Gustaw uciekł. List do fikcyjnej “Anieli” pozostawił narzeczonej.
Scena szósta
Dobrójska, Aniela
Matka Anieli weszła do pokoju, aby sprawdzić, gdzie jest Radost i zapytać o plany matrymonialne względem Klary. Nie zastaje go a Aniela wychodzi z listem i piórem.
Scena siódma
Dobrójska, Klara
Klara zwierzała się ciotce ze swego złego losu. Nie chciała być wydana za Radosta. Z kolei ciotka zauważyła, iż dziewczyna teraz powinna żałować tonu i relacji, jakimi darzyła Albina. Jej ojciec nie nalegał na ślub Klary z Albinem, ale może to zrobić w odniesieniu do Radosta. Właśnie wtedy pojawił się stryj Gucia i Dobrójska wycofała się z pokoju, a o Radoście i Klarze myślała już w kategoriach “narzeczeństwo“.
Scena ósma
Klara, Radost
Rozmowy z Klarą nie można by ocenić za udaną. Klara mówiła swoje o tym, iż nie będzie dobrą żoną, roztrwoni majątek i zawsze będzie robiła na przekór, ale Radost nic z tego nie rozumiał i w pewnym momencie próbował wziąć ją za ręką, ale Klara wybuchła wielkim płaczem.
On żartował, że nadaje się na pana młodego jeszcze, ale panna nie była tym rozbawiona. Radost śmiał się, podczas gdy Klara była załamana.
Scena dziewiąta
Klara, Aniela
W rozmowie kuzynek pojawia się kwestia kłamstwa Gustawa. Dla Klary Albin stał się ostatnią deską ratunku, natomiast Aniela uświadamia jej, że znudziło go jej zachowanie i zakochał się dla odmiany w niej, w Anieli. Klara jest załamana. Idą razem na obiad.
Akt 5
Scena pierwsza
Radost, Gustaw
Stryj wreszcie może rozmówić się z bratankiem, komentując ostatnie wydarzenia i zachowanie wszystkich przy stole. W jego opinii Aniela czegoś się bała, a Klara mówiła z przymusu i bez składu.C o najdziwniejsze, że Albin nic nie mówił. W końcu rozmowę zakończył Gustaw. Jeszcze nie jest pora, aby wszystko wyjawić wujowi.
Scena druga
Gustaw, Albin
W rozmowie z Albinem, ten flegmatyczny i sentymentalny młodzieniec dziękuje Guciowi za radę, w której trwa niezmiennie. Gustaw zaklina go, iż jeszcze będzie miał z pewnością okazję porozmawiać z Klarą i wówczas również ma nic nie mówić, tylko “Tak” lub “Nie”. Albin godzi się na takie warunki, ponieważ Gustaw przyznaje, iż obserwował Klarę i ta coraz częściej śledziła oczami Albina.
Scena trzecia
Klara, Gustaw, Albin
Klara specjalnie weszła do pokoju, aby porozmawiać z Albinem. Gustaw prosił go, aby nie odzywał się i oszczędzał słowa. Bez żadnych ceremonii zaczął zwracać się do Klary per “stryjenko”. To bardzo ją zabolało, do łez. W końcu młodzieniec zapewnił, iż oboje mogą sobie pomóc, Klara i Gustaw. Wówczas Klara wyznała, iż może on liczyć na odwzajemnienie uczuć przez Anielę. Z kolei Gucio doradził jej, by pokochała Albina i wyszedł.
Scena czwarta
Klara, Albin
Panna nie czeka na wyznania Albina. Sama wyznaje mu, iż wkrótce zostanie zmuszona do wyjścia za mąż za Radosta, ale chyba prędzej popełni samobójstwo. Albin w ogóle nie zastanawiając się nad sytuacją, wybiega w poszukiwaniu stryja Gustawa, aby wyzwać go na pojedynek.
Scena piąta
Dobrójska, Radost, Aniela
Do pokoju wbiega Radost, chce natychmiast rozmawiać Gustawem, ale go nie zastaje. Wybiega więc, a za nim Dobrójska, aby ratować Gucia. Wpadli razem do pokoju Gustawa i zobaczyli list do Anieli.Nie wiedzieli, jak go rozumieć, więc pobiegli dalej szukać bratanka Radosta.
Scena szósta
Aniela, Gustaw
To jest ta scena, w której mamy do czynienia z punktem kulminacyjnym, ponieważ Gustaw wyznaje prawdę Anieli. Wyznał jej miłość i fakt, iż to ona jest tą jedyną, ukochaną Anielą. Zapewnia też gdy Aniela boi się o Klarę i Albina, że Klara kocha Albina ze wzajemnością i nie ma czym się przejmować.
Scena siódma
Ciż sami, Radost, Dobrójska
Do Anieli i Gustawa dołączyli Radost i Dobrójska zmęczeni i zasapani. Radost ponowił żądania wyjaśnień. Gustaw bawił się jeszcze nieświadomością stryja, wspomniał bowiem pojedynek wuja podczas balu i Radost zaczął go uciszać.
Scena ósma
Ci sami, Albin i Klara
Do wszystkich postaci przybyli Klara i Albin. Albin wyzywa na pojedynek Radosta, a ten nie ma pojęcia, o co chodzi. W dodatku Albin zapewnia, iż Radost dostanie rękę Klary po jego śmierci. Wreszcie odzywa się Gustaw i wyjaśnia wszystkie swoje kłamstwa i podstęp. Wszystko kończy się szczęśliwie podziękowaniem Gustawa stryjowi.
INTERPRETACJA
“Śluby panieńskie” Aleksandra Fredry to komedia. Występujący w niej bohater Gustaw jest sprawcą całego “zamieszania” w domu pani Dobrójskiej. Przybył tam w charakterze narzeczonego pięknej Anieli i początkowo rozmowy z nią, poznawanie się czy towarzystwo nudziło go. Uciekał gdzieś pod Lublin na zabawy i całonocne hulanki. Dlatego później w obecności pań spał w fotelu.
Kobiety z tego właśnie powodu uznały go za pyszałka i zarozumialca, przysięgły, iż nie wyjdą za mąż, składając kilkakrotnie śluby panieńskie. Taka jest właśnie interpretacja tytułu dzieła.
Towarzyszący Gustawowi stryj bardzo nalegał na to, aby Gustaw bardziej angażował się w związek, lecz ten wolał konno pędzić w nieznane i tam się bawić. Przełomem stało się wyznanie Radosta, iż kuzynki ślubowały pozostawać w panieństwie i odrzucić zaloty młodzieńców. Próby Gustawa nawiązania uczucia czy rozmowy odnośnie ożenku z Anielą pełzły na niczym, gdyż ona bardziej wierzyła Klarze wychowanej na książce, w której bohaterem był mężczyzna krzywdzący kobiety.
Generalnie wiedza o życiu i o mężczyznach prezentowana przez obie panny była niewielka. Dlatego też podstęp Gustawa i liczne kłamstwa doprowadziły do finału, jakiego wcześnie żadna z nich nie przewidywałaby, mianowicie do ślubu obu młodych par bohaterów.
MINI CHARAKTERYSTYKA
Gustaw – hulaka i kłamca, inteligentny, przebiegły i przebojowy, doświadczony i odważny, bardzo przystojny i stanowiący dobrą partię dla każdej szlachcianki.
Albin – spokojny i zakochany miłością nieszczęśliwą młodzieniec, sąsiad Dobrójskiej. Jest flegmatyczny i sentymentalny, czyni z przedmiotu swojej miłości boginię, przed którą niemal klęka czy pada na kolana. Jest człowiekiem szlachetny, choć bardzo uległym i naiwnym.
Aniela – to romantyczna, uczciwa, niewinna i łatwowierna panna pragnąca dla wszystkich szczęścia. Wierzy Klarze, potem Gustawowi i staje się mu uległa. Jest uczuciowa i wrażliwa.
Klara – to nieco zarozumiała panna, ale podobnie jak Aniela uczciwa i niewinna.
Oprac.Akt 1Akty 2-3Akty 4-5Plan/Mini