Oprac.Akty 1-2Akty 3-4Akt 5Plan/Mini
AKT PIERWSZY
SCENA I
Walery, Eliza
Na scenie Walery rozmawia z Elizą o obawach dziewczyny z powodu porywczości ojca lub jakiegokolwiek innego powodu, wymówki rodziny czy opinii ludzi. Boi się też, czy chłopiec będzie ją nadal kochał. Walery zapewnia, iż bez względu na wszystko będzie ją kochał zawsze. Eliza przypomina sobie, gdy tonęła i Walery skoczył jej na pomoc. Gdy ją poznał, zakochał się i porzucił dotychczasowe życie, idąc na służbę do ojca Elizy Harpagona. Chciał być blisko niej.
Dziewczyna waha się, czy powinna była zakochać się w Walerym, wobec którego ma dług wdzięczności. Oboje szukają sprzymierzeńców w tym, aby przekonać Harpagona do siebie i wspólnych planów na przyszłość. Jednym z nich może być brat Elizy Kleant.
SCENA II
Kleant, Eliza
Kleant w rozmowie z siostrą zwierza się ze swojej miłości do biednej Marianny. Jest bardzo dobrą osobą i opiekuje się chorą matką. Niestety, Kleant nie posiada pieniędzy, aby jej pomóc. Mógłby tego dokonać przy pomocy ojca, który jest bardzo bogaty, lecz także bardzo skąpy i jeszcze nikomu nic nie dała, nie wspomaga biednych. Kleant prosi, aby Eliza porozmawiała z ojcem i starała się dotrzeć do niego i jego poglądów na ewentualne plany życiowe Kleanta wobec Marianny. Zarzeka się, i radzi taką postawę siostrze, że jeśli Harpagon stanie na drodze jego szczęściu, porzuci dom i wyzwoli się z ojcowskiego skąpstwa.
SCENA III
Harpagon, Strzałka – służący Kleanta
Harpagon wchodzi do pokoju bardzo zdenerwowany. Widzi Strzałkę i podejrzewa go o podglądanie, gdzie Harpagon chowa pieniądze. Jest to służący Kleanta, syna i Harpagon ma pewne podejrzenia. Dość bezceremonialnie przeszukuje go i potem wyrzuca z domu.
SCENA IV
Harpagon
Pozostając sam, wyraża wielką obawę o dziesięć tysięcy talarów w złocie. Była to kwota, którą zakopał w ogrodzie i teraz narzekał na ogrom odpowiedzialności.
Początkowo miał zamiar użyć którejś ze skrzyń, lecz uznał je za niepewne, bo złodzieje najpierw tam zaglądają.
SCENA V
Harpagon, Eliza, Kleant
Zapatrzony w swoje pieniądze gospodarz dopiero po jakimś czasie dostrzega obecnych w pokoju Elizę i Kleanta. Początkowo wpada w panikę, a potem przepytuje ich, czy niczego nie słyszeli z tego, co mówił? Mimo iż zapewniają go, to i tak im nie wierzy. Próbuje mówić o dużej ilości pieniędzy, aby sprawdzić, czy dzieci coś słyszały o jego 10 tysiącach talarów? W końcu jednak zmienia temat, dowiedziawszy się od Kleanta, że wygrał trochę pieniędzy w karty. Pyta mianowicie go o Mariannę. Wywołuje u młodzieńca szok, gdy oświadcza, iż chętnie na starość jeszcze ożeniłby się z jakąś dziewczyną i wyraźnie ma na myśli Mariannę, tę samą, którą pokochał Kleant, ale Harpagon o tym nie wie.
SCENA VI
Harpagon, Eliza
W rozmowie z Elizą Harpagon wyjawia swoje plany względem przyszłości dzieci. Jego wolą jest, aby Kleant ożenił się z wdową, natomiast dla Elizy ma na męża pana Anzelma, człowieka doświadczonego i starszego, pięćdziesięcioletniego, ale bogatego. Eliza jednak wpada w złość i kategorycznie odmawia ojcu. Ten nie daje za wygraną i chce się z nią założyć, iż każdy uznałby jego propozycję dla Elizy za dobrą. Dziewczyna jest innego zdania. Wtedy pojawia się Walery i jego Harpagon chce uczynić sędzią sporu.
SCENA VII
Walery, Harpagon, Eliza
Walery chcąc być miłym dla swego potencjalnego teścia, ojca swojej ukochanej, stwierdza, iż z pewnością w sporze Harpagon ma rację. Dopiero gdy ten wyjaśnia mu podstawy zakładu z Elizą, Walery pragnie się wycofać i przyznaje rację Elizie. Twierdzi, iż jednak ona powinna mieć ostatnie zdanie. Najważniejszy jednak argument dla Harpagona to fakt, iż Anzelm chce wziąć za żonę Elizę bez posagu. Posag był zwyczajem dawania przez rodziców majątku dziecku zmieniającemu stan cywilny: „na nową drogę życia”. W dawnych czasach panna bez posagu nie miała szans na znalezienie sobie męża z bogatego domu.
SCENA VIII
Eliza, Walery
Walery radzi Elizie, aby udawała chorą. Uspokaja ukochaną, twierdząc, iż postara się znaleźć wyjście z tej trudnej sytuacji.
SCENA IX
Harpagon, Eliza, Walery
W obecności Harpagona Walery potwierdza, udając stronnika ojca Elizy, że gdy w grę wchodzi deklaracja o zaniechaniu posagu przez kandydata na męża, wówczas o wszystkich innych sprawach można zapomnieć. Harpagon cieszy się, iż ma wsparcie ze strony Walerego. Potwierdza swoją wolę przy Elizie i rozkazuje jej posłuszeństwo.
SCENA X
Harpagon, Walery
Harpagon dziękuje Waleremu za wsparcie, a ten udaje, że musi z Elizą jeszcze porozmawiać, aby całkowicie ją przekonać do życzeń jej ojca.
AKT DRUGI
SCENA I
Kleant, Strzałka – sługa Kleanta
Z rozmowy dowiadujemy się o tym, iż Kleant pilnie potrzebuje pożyczyć 15 tys. talarów. Strzałka wynalazł mu właśnie lichwiarza, który pożyczy taką kwotę, ale stawia poważne warunki, wysoki procent.Pośrednikiem lichwiarza jest Simon. Mówi, że lichwiarz chce pożyczyć Kleantowi 12 tys., a pozostałą kwotę dać w postaci rzeczy, ubrań, kosztowności itp. Młodzieniec umawia się na spotkanie z lichwiarzem.
SCENA II
Harpagon, Simon, Kleant, Strzałka – sługa Kleanta
Kleant i Strzałka obserwują Simona. Lichwiarzem okazuje się być sam Harpagon. Kleant ze sługą obserwują z ukrycia rozmowę pomiędzy Simonem i Harpagonem. Simo woła do siebie Kleanta i gdy Harpagon rozpoznaje swojego syna, robi mu awanturę. Kleant ucieka.
SCENA III
Harpagon, Kleant
Jest to drugie spotkanie i kłótnia pomiędzy ojcem i synem. Ojciec zarzuca mu nieskromne życie i rujnowanie się pożyczkami. Z kolei Kleant zarzuca ojcu lichwiarski wyzysk klientów.
SCENA IV
Harpagon, Frozyna – swatka
Harpagon wynajął swatkę Frozynę, aby pracowała nad jego ożenkiem z Marianną.Rozmawia z nią teraz i ma wyjść po pieniądze, aby zapłacić za usługę.
SCENA V
Frozyna, Strzałka
Strzałka rozmawia z Frozyną o skąpstwie Harpagona. Dowiaduje się od niej o planach matrymonialnych ojca swego pana.
SCENA VI
Harpagon, Frozyna
Druga rozmowa Harpagona z Frozyną dotyczy posagu Marianny. Ponadto kobieta mówi mu liczne komplementy, aby zyskać większe honorarium. Harpagon postanawia mimo to nie płacić jej jeszcze, co powoduje wybuch nerwów Frozyny. Mówi też o prowizji, jaką otrzyma od Marianny.
Oprac.Akty 1-2Akty 3-4Akt 5Plan/Mini